Voetbalsupporters en voetballers zelf zien racisme in het stadion als groot probleem. Bijna een kwart van de supporters hoort regelmatig of vaak antisemitische uitingen in stadions, en velen durven niet in te grijpen uit angst voor de eigen veiligheid. Dat blijkt uit een enquête naar racisme in het profvoetbal dat gepubliceerd is door EenVandaag.
EenVandaag ondervroeg 28 aanvoerders van de teams in de Eredivisie en de Eerste Divisie en ruim 3400 voetbalsupporters die regelmatig het stadion bezoeken. Uit de antwoorden blijkt dat racisme in het stadion als groot probleem wordt gezien: tien van de aanvoerders zegt dat meermaals per jaar tenminste iemand in het team met racisme te maken krijgt. Van de supporters zegt tenminste 30% regelmatig racistische uitingen van mede-supporters.
Maatregelen tegen racisme blijken niet bekend te zijn of als ontoereikend te worden gezien. Ruim de helft (56%) van de supporters die getuige zijn van racisme, zegt hier niks tegen te doen. Deze groep wijst veelal op het gevaar van confrontaties met aanstichters, die vaak agressief zijn. Slechts 5 van de ondervraagde aanvoerders zeggen met het team afspraken te hebben gemaakt over wat te doen bij racisme tijdens de wedstrijd. Daar waar zulke afspraken er wel zijn, nemen teams zich meestal voor om in zo een geval gezamenlijk van het veld te stappen.
Supporters werd specifiek gevraagd naar discriminerende uitspraken jegens spelers op grond van huidskleur, religie, geaardheid en antisemitisme. Met 30% wordt huidskleur het vaakst genoemd als kenmerk waarmee spelers gepest worden (bij iedere wedstrijd, dan wel regelmatig). Met geaardheid geldt dit voor 24% en met antisemitisme 23%: 16% merkt antisemitisme regelmatig bij wedstrijden, 7% bij iedere wedstrijd. Nog eens 33% merkt af en toe antisemitische uitingen.
In het geval van antisemitisme, wat in de praktijk vaak neerkomt op schelden met het woord ‘Jood’, moet opgemerkt dat sommige supporters dit mogelijk niet herkennen of erkennen als antisemitisch. In sommige supporterskringen, met name van teams die rivaliseren met het Amsterdamse Ajax, wordt dit soms namelijk gezien als logische manier om de tegenstander met zijn zelfgekozen bijnaam aan te pakken. EenVandaag stelde de supporters ook de vraag of het gebruik van de bijnaam ‘Joden’ door Ajaxsupporters een vorm van racisme is. 40% is het hiermee eens.
Aanvalsplan racisme
Een positief gegeven uit de enquête is dat een meerderheid het eens is met de stelling dat er meer maatregelen moeten worden getroffen tegen racisme in het voetbal. De maatregelen uit het ‘aanvalsplan tegen racisme’, dat 8 februari door de KNVB zal worden gepresenteerd, worden doorgaans positief beoordeeld. Hierin voorzien de overheid en KNVB onder meer van repressieve maatregelen, zoals camerabewaking met gezichtsherkenning en het staken van wedstrijden bij racisme. Ook moet er een mobiele app worden ontwikkeld waarmee supporters makkelijker melding kunnen doen van haatspraak vanaf de tribunes.
De discussie over racisme in het voetbal is aangezwengeld sinds Excelsiorspeler Ahmad Mendes Moreira tijdens een wedstrijd veelvuldig racistisch werd uitgescholden door supporters van de thuisclub FC Den Bosch. Hij besloot het veld te verlaten, waarop de scheidsrechter het spel stillegde. Tot dan toe moesten spelers racisme veelal over zich heen laten komen. Te hopen is dat het nieuwe aanvalsplan een duidelijke lijn trekt bij iedere vorm van racisme bij voetbalwedstrijden.