Hamas, ontstaan en doel
Hamas, een Arabisch acroniem voor Ḥarakat al-Muqāwamah al-ʾIslamiyyah ofwel ‘Islamitische Verzetsbeweging’, is een Palestijnse tak van de Egyptische Moslimbroederschap. Het Arabische woord hamas betekent ‘enthousiasme, vuur, fanatisme’. Hamas behoort tot de soennitische stroming binnen de Islam.
Hamas werd opgericht in 1978 en was aanvankelijk vooral een religieuze organisatie die zich vooral bezighield met onderlinge hulp en bijstand. Israel zag er in die tijd vooral een tegenwicht in tegen de toen meer terroristische PLO van Arafat en steunde Hamas. Dat veranderde rond 1987 tijdens de Eerste Intifada; Hamas werd steeds terroristischer en staat in onder meer de Verenigde Staten en de Europese Unie op de lijst van terroristische organisaties.
Deze omslag is te zien in het handvest van Hamas uit 1988. Daarin staat dat het uiteindelijke doel van Hamas de gewelddadige vernietiging van de staat Israel is, en de vestiging van een Islamitische staat in het gehele gebied tussen de Jordaan en de Middellandse Zee. (Dit handvest is hier online te lezen in het Nederlands en hier te downloaden als pdf met uitgebreide annotering.) In het handvest worden de Joden met grove antisemitische stereotyperingen als vijanden van de mensheid afgeschilderd en met verwijzingen naar de Koran vogelvrij verklaard en de dood aangezegd.
Het embleem van Hamas
Eind 2012 voerde Hamas een aangepast logo in ter gelegenheid van ’25 jaar Hamas’.
Conflict met Fatach
Terwijl Hamas steeds gewelddadiger werd, nam de PLO met als grootste partij Fatach plaats aan de onderhandelingstafel. De tegenstelling tussen Fatach en Hamas bleek duidelijk in 1993, toen Hamas de Oslo-akkoorden verwierp. Die akkoorden voorzagen in een terugtrekking van het Israëlische leger uit de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever en een overgang naar zelfbestuur onder leiding van de daarvoor gevormde de Palestijnse Autoriteit. Een voorwaarde daarvoor was wel dat de Palestijnen van hun kant de staat Israël zouden erkennen en daar haakte Hamas af.
Verkiezingen en staatsgreep
Israel trok zich in augustus 2005 eenzijdig terug uit de Gazastrook. De nederzettingen werden ontruimd en Israel droeg het gezag over de Gazastrook over aan de Palestijnse Autoriteit. Hamas won bij de parlementsverkiezingen van 25 januari 2006 van aartsrivaal Fatach,het kreeg 74 van de 132 zetels. De Israelische terugtrekking leverde Hamas stemmen op, maar vooral de corruptie bij Fatach, dat toen al regeringsverantwoordelijkheid droeg.
Er volgde een conflict tussen Fatach- en Hamasaanhangers dat uitliep op een burgeroorlog.
De Palestijnse Autoriteit verving de gekozen Hamasleden door Fatachmensen en Hamas pleegde op 14 juni 2007 pleegde een bloedige staatsgreep in de Gazastrook, waarbij veel Fatachaanhangers werden vermoord.
Sindsdien bestuurt Fatach via de Palestijnse Autoriteit de Westelijke Jordaanoever en heeft Hamas het bestuur over de Gazastrook.
Raketten
In diezelfde tijd stegen de raketaanvallen vanuit de Gazastrook op Israel, van 488 in 2005 tot ruim 2400 in 2007.
De ervaring leert dat Hamas elke keer als er een akkoord ‘dreigt’ tussen Israel en de PA, het aantal zelfmoordaanslagen in Israel of raketbeschietingen opvoert. (Dit laatste sinds de eerste Intifada in september 2000.) Hamas werkt daarmee actief alle onderhandelingsresultaten van Fatach tegen.
Het conflict tussen Hamas en Fatach bemoeilijkt niet alleen vredesonderhandelingen, maar maakt het oprichten van een Palestijnse staat vrijwel onmogelijk. De conventie van Montevideo in 1933 stelde als criteria voor de erkenning van een staat: een duidelijk omlijnd territorium, een permanente bevolking en een centrale regering.
Praten met Hamas
In het NRC van 10 november 2009 stond een oproep om in gesprek met Hamas te blijven. Volgens de makers van die advertentie was het van groot belang dat met alle partijen wordt gesproken om het conflict tussen Israël en de Palestijnen vlot te trekken. Dus ook met Hamas, de radicale beweging die het voor het zeggen heeft in de Gazastrook. Maar moet je wel praten met een organisatie die aanslagen pleegt en het Joodse volk wil vernietigingen? Beluister hier de reactie van Ronny Naftaniel.
Aanslagen opgeëist door Hamas, 2005-1993
- 2005
- 18-01: Eén ISA officier en vier IDF militairen werden gedood bij een zelfmoordaanslag bij de kruising Gush Katif in de Gazastrook. Eén IDF officier raakte ernstig gewond, 4 IDF militairen lichtgewond. Terwijl de onderzoeksprocedures werden uitgevoerd, liet de zelfmoordterrorist de explosieven die aan zijn lichaam waren vastgebonden, ontploffen.
- 2004
- 31-08: Zestien doden en 100 gewonden bij twee zelfmoordaanslagen die vlak na elkaar plaatsvonden in de stadsbussen 6 en 12 te Beer Sheba.
- 14-03: Tien doden en 16 gewonden bij een dubbele zelfmoordaanslag in de haven van Ashdod.
- 14-01: Vier Israelische militairen en één burger kwamen om het leven toen een zelfmoordterroriste een bom af liet gaan op de Erez kruising in de Gazastrook.
- 2003
- 09-11: Zeven mensen kwam om het leven en meer dan 50 mensen raakten gewond bij een zelfmoordaanslag in het café Hillel op de Emek Refaim straat in Jeruzalem.
- 09-11: Negen Israelische militairen en 30 mensen raakten gewond bij een zelfmoordaanslag bij een lifthalte vlakbij de hoofdingang van de Tzrifin legerbasis en het Assad Harofeh ziekenhuis.
- 19-08: Drieëntwintig doden en meer dan 130 gewonden bij een zelfmoordaanslag in bus nummer 2 in de wijk Shmuel Hanavi te Jeruzalem.
- 11-10: Zeventien mensen kwam om het leven en meer dan 100 raakten gewond bij een zelfmoordaanslag in bus nummer 14A op de Jaffastraat in het centrum van Jeruzalem.
- 18-05: Zeven doden en 20 gewonden bij een zelfmoordaanslag op bus nummer 6 in Jeruzalem.
- 17-05: Gadi Levy en zijn vrouw Dina (respectievelijk 31 en 37 jaar) uit Kiryat Arba kwamen bij een zelfmoordaanslag in Hebron om het leven.
- 30-04: Drie mensen kwamen om het leven en ongeveer 60 mensen raakten gewond toen een zelfmoordterrorist zichzelf opblies bij het strandcafé “Mike’s Place” in Tel Aviv.
- 05-03: Zeventien mensen werden gedood en 53 raakten gewond bij een zelfmoordaanslag in bus nummer 37 op de Moriah Boulevard op de route naar de universiteit in Haifa.
- 2002
- 21-11: Elf doden en zo’n 50 gewonden bij een zelfmoordaanslag op bus nummer 20 op de Mexicostraat in de wijk Kiryat Menahem te Jeruzalem. De bus was op het moment volgepakt met passagiers, waaronder schoolkinderen.
- 27-10: Twee IDF officieren en een onderofficier kwamen om het leven bij een zelfmoordaanslag bij een benzinestation bij Ariel. Ongeveer 20 mensen raakten gewond. De slachtoffers kwamen om het leven toen ze trachtten te voorkomen dat de zelfmoordterrorist de bom liet exploderen.
- 10-10: De 71-jarige Sa’ada Aharon uit Ramat Gan kwam om het leven en zo’n 30 anderen raakten gewond toen een zelfmoordterrorist zichzelf opblies, terwijl hij trachtte bus nummer 87 in te stappen in de buurt van de Bar-Ilan universiteit.
- 19-11: Zes doden en ongeveer 70 gewonden toen een terrorist een bom liet afgaan in bus nummer 4 op de Allenbystraat tegenover de Grote Synagoge in Tel Aviv.
- 04-08: Negen mensen kwamen om het leven en zo’n 50 raakten gewond bij een zelfmoordaanslag in bus nummer 361 op de Meron kruising op de web Haifa naar Safed.
- 31-07: Negen doden en 85 gewonden, waarvan 14 ernstig, op de Mt. Scopus campus van de Hebrew Universiteit toen een bom afging. Het explosief was verstopt in het cafetaria.
- 16-07: Negen mensen werden gedood en 20 raakten gewond bij een terroristische aanslag op bus nummer 189 van Bnei Brak naar Emanuel. Een explosief werd tot ontploffing gebracht net naast de kogelvrije bus. De terroristen, waarvan gezegd wordt dat ze IDF uniformen droegen, wachtten in een hinderlaag openden het vuur op de bus.
- 18-06: Opnieuw wordt Israel getroffen door een zelfmoordaanslag. Er komen 19 mensen om en 74 raakten gewond, waarvan zes ernstig. De aanslag was gepleegd in bus nummer 32A van Gilo naar het centrum van Jeruzalem. Op het moment van de aanslag zaten veel scholieren in de bus.
- 19-05: Drie mensen komen om het leven en 59 raken gewond, waarvan 10 ernstig, als een zelfmoordterrorist – vermomd als soldaat – hemzelf opblaast op de markt in Netanya.
- 07-05: Bij een zelfmoordaanslag in een club in Rishon-Le-Zion komen zestien mensen om en raken 55 mensen gewond.
- 10-04: Acht doden en 22 gewonden bij een zelfmoordaanslag op bus nummer 960. De bus was op weg van Haifa naar Jeruzalem en explodeerde bij de kibboets Yagur, ten oosten van Haifa.
- 31-03: Bij een Palestijnse zelfmoordaanslag in het Matza restaurant in Haifa komen vijftien Israeli’s om en raken meer dan veertig personen gewond.
- 27-03: In Netanya vindt een zelfmoordaanslag plaats in het Park hotel. Er vallen 30 doden en er raken 140 gewond, waarvan 20 ernstig.
- 09-03: 11 mensen komen om het leven en 54 mensen raken gewond, waarvan 10 ernstig, als een zelfmoordterrorist zichzelf opblaast in het volgepakte Moment café in de wijk Rehavia in het centrum van Jeruzalem.
- 2001
- 02-12: 15 doden en 40 gewonden, waarvan een aantal kritiek, bij een zelfmoordaanslag op bus nummer 16 in Haifa.
- 01-12: 11 werden gedood en ongeveer 180 gewond toen explosieven tot ontploffing werden gebracht door twee zelfmoordterroristen op de Ben Yehuda straat in het centrum van Jeruzalem. Een autobom explodeerde 20 minuten laten.
- 09-09: Drie mensen kwamen om het leven en zo’n 90 mensen raakten gewond, waarvan de meeste licht, in een zelfmoordaanslag bij het Nahariya treinstation in het noorden van Israel, vlak nadat een trein uit Tel Aviv gearriveerd was.
- 04-11: 20 mensen raakten gewond toen een zelfmoordterrorist, verkleed als een ultra-orthodoxe Joodse man, zijn explosieven af liet gaan bij het Bikur Holim ziekenhuis in het centrum van Jeruzalem. De man droeg een grote rugzak en zorgde hierdoor voor argwaan bij omstanders. Toen twee officieren van de grenspolitie hem naderde, liet hij de explosieven afgaan. Hierbij kwam hij zelf om het leven.
- 09-08: 15 mensen werden gedood, waaronder 7 kinderen, en zo’n 130 raakten gewond bij een zelfmoordaanslag in de Sbarro pizzeria in het centrum van Jeruzalem.
- 18-05: In Netanya buiten het Hasharon winkelcentrum vindt een aanslag plaats, waarbij inclusief de zelfmoordenaar zes doden vallen. Er zijn rond de 100 gewonden.
- 29-04: Vlakbij een schoolbus bij Nablus werd een autobom tot ontploffing gebracht. Er waren geen slachtoffers, behalve de zelfmoordterrorist zelf.
- 22-03: Een krachtig explosief werd bij een groep mensen die op de bus in Kfar Sava aan het wachten waren op de bus, tot ontploffing gebracht door een zelfmoordterrorist. Eén persoon kwam hierbij om het leven en zo’n 60 mensen raakten gewond, waarvan twee ernstig.
- 28-03: Bij een zelfmoordaanslag bij een opstapplaats voor een schoolbus bij Kfar Saba komen twee tieners om het leven en raken er 4 gewond, waarvan één ernstig.
- 27-03: 28 mensen raken gewond, waarbij twee ernstig, in een zelfmoordaanslag gericht tegen bus nummer 6 in Jeruzalem.
- 01-01: Vlabij een bushalte in het winkelcentrum in het centrum van Netanya explodeert een autobom. Hierbij raken zo’n 60 mensen gewond, waarvan de meeste licht.
- 1996
- 25-02: Eén Israeli komt om het leven bij een zelfmoordaanslag bij een lifthalte net buiten Ashkelon.
- 24-02: 26 mensen komen om het leven bij een zelfmoordaanslag op bus nummer 18 bij het Centrale Busstation in Jeruzalem.
- 1994
- 13-04: Vijf doden bij een zelfmoordaanslag op een bus op het centrale busstation in Hadera.
- 06-04: Acht mensen komen om het leven bij een aanslag met een autobom op een bus in het centrum van Afula.