In een telefoongesprek met EU-Hoge Vertegenwoordiger Josep Borrell heeft de Palestijnse premier Mohammad Shtayyeh de EU opgeroepen haar economisch gewicht in te zetten tegen de plannen van Israël om delen van de Westelijke Jordaanoever te annexeren.
Komende donderdag wordt na drie verkiezingsrondes een nieuwe Israëlische regering ingezworen. Een van de onderdelen van het regeringsakkoord tussen Netanyahu en Gantz is het toepassen van Israëlisch recht in bepaalde nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Tijdens de coalitieonderhandelingen waarschuwde EU-Hoge Vertegenwoordiger Josep Borrell al dat annexatie een “serieuze schending van internationaal recht” zou betekenen. Elf ambassadeurs in Israël – waaronder de Nederlandse – hebben het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken verwittigd dat een dergelijke actie “ernstige gevolgen” zal hebben.
De lidstaten van de Europese Unie zijn verdeeld wat de reactie van de EU zou moeten zijn als Israël daadwerkelijk overgaat tot de facto annexatie. Naar verluidt wil Frankrijk dat de EU Israël dreigt met een “harde reactie” als het de plannen voortzet. België, Ierland en Luxemburg zouden ook oren hebben naar het overwegen van strafmaatregelen.
De Westelijke Jordaanoever werd na de Israëlische onafhankelijkheidsoorlog van 1948 geannexeerd door Jordanië. Tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967 veroverde Israël de Westoever nadat Jordaanse artillerie de Joodse staat onder vuur nam. Onder de Oslo-akkoorden van 1993 getekend tussen Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), is de Westoever verdeeld in drie verschillende gebieden – A, B en C. Zone A valt geheel onder de Palestijnse Autoriteit (PA). In zone B is de administratie in handen van de PA maar de veiligheid in handen van Israël. Zone C is geheel in Israëlische handen en valt onder de militaire wetgeving in Israël. De bedoeling was dat de Oslo-akkoorden een opmaat naar een permanente tweestatenoplossing zou zijn, maar latere onderhandelingen hebben niet tot een dergelijke overeenkomst geleid.
Woensdag heeft Palestijnse Autoriteit-premier Shtayyeh een telefoongesprek gevoerd met EU-Hoge Vertegenwoordiger Borrell over de “dreigingen van de aanstaande Israëlische regering en haar schending van ondertekende overeenkomsten, internationaal recht en resoluties van de Verenigde Naties”. Volgens Shtayyeh is sprake van een “annexatiecoalitie, niet een vredescoalitie”. De PA-premier stelt dat het tijd dat de internationale gemeenschap haar steun voor de tweestatenoplossing omzet in actie, door de staat Palestina te erkennen en Israël strafmaatregelen op te leggen.
De Palestijnse premier roept de EU op haar economisch gewicht in te zetten om haar afwijzing van de Israëlische annexatieplannen kracht bij te zetten. Shtayyeh heeft Borrell laten weten dankbaar te zijn voor het “duidelijke en ferme statement van de Europese Unie in reactie op de de Israëlische annexatiedreigingen”, en stelt dat deze past binnen de internationale consensus.
Shtayyeh ziet voor de EU een bemiddelende rol weggelegd om een internationale vredesconferentie te organiseren. De Verenigde Staten, aldus de Palestijnse premier, “is haar geloofwaardigheid in het bemiddelen van het politieke proces kwijtgeraakt door de kant van haar bondgenoot Israël te kiezen”. De door president Abbas aangestelde minister-president verlangt een “verenigde Europese positie die de rechten van het Palestijnse volk verdedigt, internationaal recht en Europese waarden beschermt en de hoop in het internationale rechtssysteem herstelt”.
Borrell heeft aan Shtayyeh laten weten dat bij de ontmoeting van EU-ministers van Buitenlandse Zaken komende vrijdag ook over de annexatieplannen van Israël gesproken zal worden. Als annexatie plaatsvindt, aldus de Hoge Vertegenwoordiger, zal dat “de EU niet onopgemerkt voorbijgaan en zal het gevolgen hebben”.